(Δ.Κ.Α.Σ.) Διεθνείς κανονισμοί αποφυγής συγκρούσεων στη θάλασσα

Τα αρχικά «Μ.Ι.Α.Π.Α.» και η σημασία τους στην αποφυγή συγκρούσεων στη θάλασσα

Οι Διεθνείς κανονισμοί αποφυγής συγκρούσεων στη θάλασσα (Δ.Κ.Α.Σ.) είναι ένα από τα σημαντικότερα που θα πρέπει να γνωρίζει ο 

Έλληνας αξιωματικός γέφυρας αλλά και γενικότερα όσοι ασχολούνται με την θάλασσα.

Εδώ θα θέλαμε να αναφέρουμε κάποια βασικά πράγματα και όχι να αναλύσουμε το Δ.Κ.Α.Σ., που φυσικά είναι και αδύνατον να το κάνουμε εδώ μέσα.

Τα αρχικά Μ.Ι.Α.Π.Α. λοιπόν, οι περισσότεροι από εσάς τα γνωρίζουν, υπάρχει όμως ένα πολύ μεγάλο ποσοστό που δεν τα γνωρίζουν. Στην ουσία είναι ένα «τρικ» για να θυμόμαστε της κατηγορίες των πλοίων που πρέπει να «φυλάμε» (στην αρχή μιλάω γιατί στη συνέχεια και με την εμπειρία τα αποστηθίζεις καλύτερα) ή το αντίθετο.

Τα αρχικά Μ.Ι.Α.Π.Α. σημαίνουν: Μηχανοκίνητο-Ιστιοφόρο-Αλιευτικό-πλοίο Περιορισμένης ικανότητας χειρισμών-Ακυβέρνητο.

Κάθε κατηγορία πλοίου λοιπόν, πρέπει να προσέχει* την επόμενη. Π.χ. το μηχανοκίνητο πλοίο θα πρέπει να προσέχει το ιστιοφόρο, το ιστιοφόρα θα πρέπει να προσέχει το αλιευτικό, το αλιευτικό θα πρέπει να προσέχει το πλοίο περιορισμένης ικανότητας χειρισμών, το πλοίο περιορισμένης ικανότητας χειρισμών θα πρέπει να προσέχει το ακυβέρνητο.

*Χρησιμοποίησα την λέξη «να προσέχει». Στην ουσία αναφέρομαι για το υπόχρεο πλοίο που θα πρέπει να κάνει χειρισμό για την αποφυγή σύγκρουσης με ένα άλλο πλοίο το οποίο ονομάζεται «φυλασσόμενο»

Ας αναλύσουμε λίγο τις κατηγορίες πλοίων των αρχικών «Μ.Ι.Α.Π.Α.»

Μηχανοκίνητο πλοίο (Power-driven vessel)

Όταν λέμε μηχανοκίνητο πλοίο, εννοούμε πλοίο το οποίο στην συγκεκριμένη φάση, που έχει υποχρέωση να συμμορφωθεί με τους κανονισμούς, θα πρέπει να έχει κίνηση χρησιμοποιώντας την μηχανή του. Δηλαδή να έχει πρόωση από αυτή.

Πλοίο το οποίο έχει βλάβη με την μηχανή του και είναι ακυβέρνητο και πλοίο το οποίο βρίσκεται στοαγκυροβόλιο δεν θεωρείται Μηχανοκίνητο. Μηχανοκίνητο θεωρείται επίσης το ιστιοφόρο το οποίο χρησιμοποιεί την μηχανή του ή ακόμα και το συνδυασμό μηχανής-πανιά.

Εκτός εξαιρετικών περιπτώσεων, το μηχανοκίνητο πλοίο, οφείλει να προσέχει όλες τις κατηγορίες πλοίων που ακολουθούν.

Κάθε μηχανοκίνητο πλοίο είναι υποχρεωμένο να επιδεικνύει τα κατάλληλα σήματα ημέρας και νύκτας, ανάλογα αν είναι βράδυ ή μέρα.

Ιστιοφόρο πλοίο (Sailing vessel)

Ιστιοφόρο πλοίο είναι κάθε πλοίο το οποίο κινείται ΜΟΝΟ με πανιά. Αν σε περίπτωση όμως το ιστιοφόρο χρησιμοποιεί και την μηχανή του, τότε θεωρείται σαν μηχανοκίνητο πλοίο.

Εκτός εξαιρετικών περιπτώσεων, το ιστιοφόρο πλοίο όταν κινείται με πανιά, οφείλει να προσέχει όλες τις κατηγορίες πλοίων που ακολουθούν, ενώ θα πρέπει να το προσέχουν όλα τα μηχανοκίνητα πλοία. Όταν κινείται με μηχανή θα θεωρείται σαν μηχανοκίνητο πλοίο.

Κάθε ιστιοφόρο είναι υποχρεωμένο, όταν κινείται με πανιά να επιδεικνύει τα κατάλληλα σήματα ημέρας και νύκτας, ανάλογα αν είναι βράδυ ή μέρα.

Αλιευτικό πλοίο ασχολούμενο με την αλιεία ( Vessel engaged in fishing)

Αλιευτικά πλοία τα οποία ασχολούνται με την αλιεία, θα θεωρούμε κάθε πλοίο/βάρκα που χρησιμοποιεί εργαλεία και τα οποία περιορίζουν τους ελιγμούς του. Τέτοια εργαλεία μπορεί να είναι τα δίκτυα, ταπαραγάδια, γρίποι. Εργαλείο το οποίο δεν περιορίζει τους ελιγμούς μπορεί να είναι η συρτή.

Εκτός εξαιρετικών περιπτώσεων, κάθε αλιευτικό πλοίο όταν ασχολείται με την αλιεία, οφείλει να προσέχει όλα τα πλοία της κατηγορίας που ακολουθούν, ενώ θα πρέπει να το προσέχουν τα ιστιοφόρα και ταμηχανοκίνητα. Όταν δεν χρησιμοποιεί εργαλεία και δεν ψαρεύει, θα θεωρείται σαν μηχανοκίνητο πλοίο.

Κάθε αλιευτικό είναι υποχρεωμένο, όταν ασχολείται με την αλιεία να επιδεικνύει τα κατάλληλα σήματα ημέρας και νύκτας, ανάλογα αν είναι βράδυ ή μέρα.

Πλοίο περιορισμένης ικανότητας χειρισμών (Vessel restricted in her ability to manoeuvre)

Ονομάζεται κάθε πλοίο που λόγω της φύσης της εργασίας που εκτελεί, είναι αδύνατον ή δύσκολο να χειρίσει, ώστε συμμορφωθεί με τους κανονισμούς.

Τέτοιες εργασίες μπορεί να είναι:

1) Εργασίες πόντισης καλωδίων σωληνώσεων κ.τ.λ.
2) Σε επιχειρήσεις ναρκαλιείας
3) Κατά την ρυμούλκηση
4) Σε εργασίες εκβαθύνσεως του βυθού, υποβρύχιες εργασίες κ.τ.λ.
5) Κατά την στιγμή προσνήωσης ή απονήωσης αεροσκαφών, για τα αεροπλανοφόρα.
6) Κάθε άλλη εργασία η οποία εμποδίζει το πλοίο να χειρίσει

Εκτός εξαιρετικών περιπτώσεων, πλοίο το οποίο είναι περιορισμένης ικανότητας χειρισμών, οφείλει να προσέχει τα πλοία της κατηγορίας που ακολουθεί, ενώ θα πρέπει να το προσέχουν τα αλιευτικά που ασχολούνται με την αλιεία , τα ιστιοφόρα και τα μηχανοκίνητα.

Κάθε πλοίο περιορισμένης ικανότητας χειρισμών είναι υποχρεωμένο να επιδεικνύει τα κατάλληλα σήματα ημέρας και νύκτας, ανάλογα αν είναι βράδυ ή μέρα.

Ακυβέρνητο πλοίο (vessel not under command)

Ακυβέρνητο πλοίο είναι κάθε πλοίο το οποίο λόγω εξαιρετικής περιστάσεως δεν είναι ικανό να χειρίσεικαι συμμορφωθεί με τους κανονισμούς.

Στην πράξη είναι πλοίο το οποίο έχει πάθει κάτι από τα παρακάτω:

1) Βλάβη στη μηχανή
2) Βλάβη στο πηδάλιο
3) Βλάβη ή απώλεια της προπέλας
4) Ρυμουλκούμενο κάτω από αντίξοες καιρικές συνθήκες
5) Ιστιοφόρο που δεν έχει ή δεν χρησιμοποίει μηχανή και βρίσκεται σε νηνεμία (δηλαδή βρίσκεται σε άπνοια και δεν μπορεί να έχει κίνηση και ικανότητα ελιγμών).
6) Πλοίο αγκυροβολημένο το οποίο παρασύρεται επειδή δεν έχει «πιάσει» η άγκυρα του στο βυθό.
7) Κάθε πλοίο το οποίο είναι ανίκανο να απομακρυνθεί από την πορεία κάποιου άλλου.

Σε κάθε περίπτωση, όλες οι κατηγορίες πλοίων που υπάρχουν, θα πρέπει να προσέχουν και να απομακρύνονται από ακυβέρνητο πλοίο. Άλλωστε δεν είναι δυνατόν πλοίο το οποίο είναι ακυβέρνητο να χειρίσει και να αποφύγει κάποιο άλλο.

Κάτι πολύ σημαντικό που θέλω να αναφέρω, είναι ότι πολλοί ναυτικοί (κυρίως καπετάνιοι) έχουν την εντύπωση ότι όταν «ντριφταρουμε»** (συνήθως επειδή δεν έχουμε ναύλο ή περιμένουμε για φορτοεκφόρτωση ή οτιδήποτε άλλο χωρίς να υπάρχει κάποια βλάβη) είμαστε ακυβέρνητοι. Αυτό είναι ένα μεγάλο λάθος και καλό θα ήταν να το αποφεύγουμε. Ακυβέρνητοι είμαστε ΜΟΝΟ όταν για λόγους ανωτέρας βίας δεν μπορούμε να ελιχθούμε και όχι όταν ηθελημένα κάνουμε κράτει στις μηχανές μας .

Κάθε πλοίο που είναι ακυβέρνητο, είναι υποχρεωμένο να επιδεικνύει τα κατάλληλα σήματα ημέρας και νύκτας, ανάλογα αν είναι βράδυ ή μέρα.

**«ντριφταρουμε»: Είναι λέξη η οποία προέρχεται από το drifting και στην ουσία εννοούμε όταν ένα πλοίο έχει σκόπιμα κρατημένες μηχανές για οποιοδήποτε λόγο. Τέτοια πλοία όμως, συμφώνα με τον κανονισμό θεωρούνται ΜΗΧΑΝΟΚΙΝΗΤΑ ΠΛΟΙΑ και σε καμία περίπτωση ακυβέρνητα πλοία.

Μία ακόμα βασική κατηγορία πλοίου, η οποία δεν περιέχεται στη λέξη Μ.Ι.Α.Π.Α. , η όποια προκαλεί σύγχυση είναι η κατηγορία του πλοίου εμποδιζόμενο από το βύθισμα του.

Πλοίο που εμποδίζεται από το βύθισμα του (Vessel constrained by her draught)

Το πλοίο εμποδιζόμενο από το βύθισμα του είναι υποχρεωμένο να ναυσιπλοεί με ιδιαίτερη προσοχή έχοντας την πλήρη επίγνωση της κατάστασης του.

Όλα τα πλοία - ΕΚΤΟΣ από τα πλοία περιορισμένης ικανότητας χειρισμών και τα ακυβέρνητα πλοία – είναι υποχρεωμένα να απομακρύνονται από την πορεία του.

Κάθε πλοίο που είναι εμποδιζόμενο από το βύθισμα του, είναι υποχρεωμένο να επιδεικνύει τα κατάλληλα σήματα ημέρας και νύκτας, ανάλογα αν είναι βράδυ ή μέρα.

Το Δ.Κ.Α.Σ. αρκετές φορές, και έπειτα από συνεννόηση των δύο ή και παραπάνω πλοίων που εμπλέκονται σε μια κατάσταση, είναι δυνατόν να τροποποιηθεί για λόγους κυρίως που θα κρίνουν οι αξιωματικοί των εμπλεκόμενων πλοίων. Πολλές φορές δεν είναι δυνατόν οι κανονισμοί προς αποφυγή συγκρούσεων να προβλέψουν όλες τις καταστάσεις που μπορούν να συμβούν. 

Σύμφωνα λοιπόν με τηνκαλή ναυτική τέχνη του κάθε ναυτικού, είναι δυνατόν σε περιπτώσεις οι οποίες ένα πλοίο θα έπρεπε να χειρισει και ένα άλλο να κρατήσει σταθερή πορεία και ταχύτητα, να αντιστραφούν οι ρόλοι και τελικώς να χειρίσει αυτό που στην ουσία είχε προτεραιότητα να περάσει.

Το κομμάτι του Δ.Κ.Α.Σ. είναι ένα πολύπλοκο κομμάτι της δουλειάς μας και για σωστή εφαρμογή του απαιτείται κάποιος συνδυασμός πραγμάτων όπως: Καλό διάβασμα των κανονισμών, εμπειρία, σοβαρότητα, υπευθυνότητα και τεράστια προσοχή.

πηγή: e.nautilia.gr